Mieczysław Karłowicz kompozytor i dyrygent urodził się 11 XII 1876 w Wiszniewie (historyczna Litwa obecnie Białoruś powiat święciański) jako czwarte i ostatnie dziecko Ireny z Sulistrowskich i Jana Aleksandra Karłowicza, wybitnego etnologa i językoznawcy(dodatkowo ojciec Mieczysława, grał na wiolonczeli, fortepianie, komponował, zajmował się teorią muzyki, tłumacząc m.in. „Zasady muzyki” R. Richtera na język polski). . Matka – Irena wykształcona śpiewaczka, pochodziła ze słynnego i bardzo bogatego rodu Sulistrowskich kultywującego bogate tradycje patriotyczne, a także uprawiającego sztukę, kulturę i naukę. W salonach Karłowiczów organizowano wieczory muzyki kameralnej i chóralnej, bywali tam również wybitni ludzie sztuki i literatury (m.in. Stanisław Witkiewicz, Eliza Orzeszkowa) co miało wpływ na późniejsze życie Mieczysława. Rodzice małego Miecia zwłaszcza matka planowała dla syna karierę skrzypka – wirtuoza. Do szóstego roku życia mieszkał w majątku w Wiszniewie. W 1882 rodzina Karłowiczów osiedliła się w Heidelbergu, następnie w 1885 przeniosła się do Pragi, w 1886 do Drezna, a w 1887 zamieszkała na stałe w Warszawie. W Heidelbergu i Dreźnie Mieczysław Karłowicz uczęszczał do szkół ogólnokształcących, od 1888 uczył się w szkole realnej W. Górskiego w Warszawie.
Od siódmego roku życia Mieczysław Karłowicz pobierał naukę gry na skrzypcach w Dreźnie i Pradze, a następnie w Warszawie u Jana Jakowskiego. W czasie pobytu w Pradze i Dreźnie miał też okazję zapoznać się z muzyką operową i symfoniczną, m.in. dzieła Bizeta, Webera, Brahmsa, Smetany. W latach 1889-95 był uczniem Stanisława Barcewicza, równocześnie uczył się harmonii u Zygmunta Noskowskiego i Piotra Maszyńskiego, następnie zaś kontrapunktu i form muzycznych u Gustawa Roguskiego. W tych latach zaczął także komponować. Z 1983/84 pochodzi pierwszy zachowany utwór Chant De Mai na fortepian. Obok nauki gry i kompozycji Karłowicz studiował na Uniwersytecie Warszawskimnauki przyrodnicze. W 1895 wyjechał do Berlina z zamiarem studiowania gry na skrzypcach pod kierunkiem Józsefa Joachima. Uczył się prywatnie u Floriana Zajica nie dostawszy się do klasy Joachima w Hochschule für Musik. Podjął też studia kompozycji u Heinricha Urbana. Równocześnie uczęszczał na wykłady z historii muzyki, historii filozofii, psychologii i fizyki na wydziale filozoficznym Uniwersytetu w Berlinie. Od końca 1895 do końca 1896 powstała większość spośród 22 zachowanych jego pieśni solowych. Zajmował się także publicystyką muzyczną. Z Berlina pisał korespondencje muzyczne do EMTA. Obok drobniejszych kompozycji w latach studiów u Urbana powstała muzyka do dramatu Józefata Nowińskiego Biała Gołąbka. Pod koniec lat 90-tych Karłowicz podjął pracę nad Symfonią „Odrodzenie”, którą skończył już samodzielnie po powrocie do kraju. W 1901 ukończył studia i wrócił do Warszawy. W 1903 w ramach Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego założył orkiestrę smyczkową. Mieczysław Karłowicz poświęcił się głównie twórczości poematu symfonicznego. W latach 1904-09 powstało 6 poematów symfonicznych op. 9-14. Krytykowany za eklektyzm (zwłaszcza na zachodzie za inspirowanie się muzyka Wagnera i Straussa) w Polsce za „nowatorski chaos” (naśladownictwo tych samych kompozytorów).Pełny sukces odniósł Karłowicz na koncercie w Filharmonii 22 stycznia 1909 roku. Grzegorz Fitelberg, entuzjastyczny promotor nowej muzyki polskiej, prowadził wówczas wykonanie Odwiecznych Pieśni. Karłowicz swoją muzyką symfoniczną zajął w neoromantycznym nurcie muzyki jedno z najważniejszych miejsc
W 1906 kompozytor osiedlił się w Zakopanem. Z Tatrami łączyła go od lat szczególna więź. Działał w Towarzystwie Tatrzańskim, publikował artykuły z wędrówek górskich, pasjonował się wspinaczką, jazdą na nartach, fotografiką. Stał się jednym z pionierów polskiego taternictwa. Po raz pierwszy przyjechał do Zakopanego w 1889 jako 13-letni chłopiec gdzie z przewodnikiem Janem Kubinem był na Czerwonych Wierchach i przeszedł przez Zawrat do Morskiego Oka. Powtórnie spędzał lato w Zakopanem w 1892, mając wtedy lat 16. Chodził na wycieczki, na Bystrą, Kominiarski Wierch, Świnicę, Kozi Wierch, Granaty i Rysy z przewodnikiem Janem Stopką. Samotnie wszedł na rzadko wówczas odwiedzany Kościelec i powtórnie z Januszem Chmielowskim. Obaj też ogłosili swój pierwszy artykuł pt. Kościelec („Kurier Zakopiański” 1892, nr 2), a sam Karłowicz opublikował również opis turystyczny Kominiarskiego Wierchu pt. Kominy (tamże 1892, nr 6), wraz z opisem trasy, którą sam wyznakował farbą. Wówczas też w Zakopanem wystąpił Karłowicz po raz pierwszy z publicznym koncertem jako skrzypek, w sali dawnego Dworu Tatrzańskiego. Podczas wakacji 1893 i 1894 wszedł na Łomnicę, może też na Rysy i Wysoką z przewodnikiem Janem Kubinem a z rodzicami i z przewodnikiem był na Świnicy. W 1894 z przewodnikiem Jędrzejem Walą młodszym, trawersując Gerlach z Wielickiej do Batyżowieckiej Doliny i wchodząc na Mięguszowiecki Szczyt, uważany wówczas za najtrudniejszy ze zwiedzanych szczytów tatrzańskich. Wycieczkę tę opisał Karłowicz w obszernym artykule pt. „Wycieczka na króla Tatrzańskiego i na szczyt Mięguszowiecki” („Wędrowiec” 1895, nry 7-. 10). W 1902 wrócił w Tatry i był w nich teraz corocznie, a w 1907 osiadł na stałe w Zakopanem. Lata 1902-09 były okresem intensywnego chodzenia po górach. Wszedł na wiele szczytów od Rohaczów i Osobitej aż po Jagnięcy Szczyt. W 1906 odbył wycieczkę na 9 wybitnych szczytów tatrzańskich z przewodnikiem Klimkiem Bachledą, a w 1907 z przewodnikiem Józefem Gąsienicą-Tomkowym wszedł m.in. na Ostry Szczyt). W tym okresie większość swych wycieczek odbywał bez przewodnika, m.in. dokonując pierwszych w ogóle wejść; Wielka Kołowa Turnia (samotnie w 1907), Ciężka Turnia (w 1908 z Włodzimierzem Boldireffem), Zadnia Jaworowa Turnia (w 1908 z Boldireffem). Swe samotne wycieczki tatrzańskie opisał pt. „Z wędrówek samotnych” („Pam. TT” 9).. Wspólnie z Romanem Kordysem dokonał on w 1908 pierwszych wejść zimowych na Kościelec, przez Krzyżne na Wołoszyn i na Żółtą Turnię. Od 1905 był członkiem Sekcji Turystycznej TT (członkiem TT był od 1893). Nie wszedł do zarządu, ale uczestniczył w zebraniach i działalności. W 1908 prowadził na Giewont wycieczkę zorganizowaną przez STTT. Razem z Zaruskim w 1908 wyznakował farbą szlaki na Czarny Mięguszowiecki Szczyt i na Niżnie Rysy, oznaczając je ulubionym swym znakiem góralskiej swastyki. Jako jeden z pierwszych zabierał głos w sprawach kultury turystycznej i stosunku turystów do ochrony przyrody Karłowicz jest autorem rozpowszechnionej potem wypowiedzi; „Szanujcie ciszę i majestat gór”. przywiązywał największą wagę do przeżyć estetycznych (a nie sportowych) i jest uważany za czołowego przedstawiciela takiego kierunku taternictwa Był też jednym z pionierów narciarstwa polskiego, które traktował nie sportowo, lecz jako sposób poruszania się po Tatrach w zimie. Nauczył się jazdy na nartach na pierwszym zakopiańskim kursie narciarskim, prowadzonym przez Mariusza Zaruskiego w grudniu 1907, Od 1907 był członkiem Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy TT i w latach 1908-09 jego wiceprezesem. Odbył liczne wycieczki narciarskie w Tatry w 1907-09. Używał nart do podejścia podczas swych wejść zimowych na Kościelec, Krzyżne i Żółtą Turnię. W 1908 dokonał pierwszego przejścia na nartach trasy z Hali Gąsienicowej przez Liliowe, Zawory i Koprową Przełęcz do Szczyrbskiego Jeziora z Kordysem i Zaruskim. W dziejach fotografii tatrzańskiej zajmuje Karłowicz wybitną pozycję. Jego zdjęcia były reprodukowane m.in.: w „Pam. TT” (1907-14), w „Taterniku” (od 1908), w zbiorczych wydaniach jego pism (1910, 1957 i nast.), a niektóre dopiero w kalendarzu ściennym wydanym w 1984. W 1908 Karłowicz i Zaruski przygotowali projekt Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR), które powstało dopiero po śmierci Karłowicza.
Dnia 8 II 1909 w czasie samotnej wycieczki narciarskiej, Karłowicz zginął w lawinie śnieżnej na wsch. zboczach Małego Kościelca. Na miejscu katastrofy postawiono w 1909 pamiątkowy kamień granitowy (Kamień Karłowicza) z napisem: „Non omnis moriar” (nie wszystek umrę). Tu w rocznicę śmierci odbywają się uroczystości ze składaniem kwiatów. Wiele swych dzieł symfonicznych skomponował w całości lub częściowo w Zakopanem, dziesięć pieśni ułożył do słów poezji Kazimierza Tetmajera, (w tym także utwór na fortepian do melodeklamacji Na Anioł Pański). Za najbardziej „tatrzańskie” utwory uchodzą Koncert skrzypcowy (1902) i Odwieczne pieśni (1906). Z ludową muzyką podhalańską nie ma twórczość kompozytorska Karłowicza nic wspólnego.
Kompozycje:
1895 – 1896 Zasmuconej op.1/1 Pieśń na głos i fortepian
1895 – 1896 Skąd pierwsze gwiazdy op.1/2 Pieśń na głos i fortepian
1895 – 1896 Na śniegu op.1/3 Pieśń na głos i fortepian
1895 – 1896 Zawód op.1/4 Pieśń na głos i fortepian
1895 – 1896 Pamiętam ciche, jasne, złote dnie op.1/5 Pieśń na głos i fortepian
1895 – 1896 Smutna jest dusza moja op.1/6 Pieśń na głos i fortepian
1892 O nie wierz temu, co powiedzą ludzie Pieśń na głos i fortepian
1895 Czasem, gdy długo na pół sennie marzę Pieśń na głos i fortepian
1895 Z nową wiosną Pieśń na głos i fortepian
1896 Mów do mnie jeszcze op.3/1 Pieśń na głos i fortepian
1896 Z erotyków op.3/2 Pieśń na głos i fortepian
1896 Idzie na pola op.3/3 Pieśń na głos i fortepian
1896 Na spokojnym, ciemnym morzu op. 3/4 Pieśń na głos i fortepian
1896 Śpi w blaskach nocy op.3/5 Pieśń na głos i fortepian
1896 Przed nocą wieczną op.3/6 Pieśń na głos i fortepian
1896 Nie płacz nade mną op.3/7 Pieśń na głos i fortepian
1896 W wieczorną cisze op.3/8 Pieśń na głos i fortepian
1896 Po szerokim, po szerokim morzu op.3/9 Pieśń na głos i fortepian
1896 Zaczarowana królewna op.3/10 Pieśń na głos i fortepian
1896 Rdzawe liście strząsa z drzew Pieśń na głos i fortepian
1897 Serenada op.2 Serenada na smyczki
1898 Najpiękniejsze piosnki op.4 Pieśń na głos i fortepian
1900 Bianca de molena (Biała gołąbka) op.6 Muzyka do dramatu
1898 Pod jaworem Pieśń na głos i fortepian
1902 Symfonia Odrodzenie op.7 Symfonia
1902 Koncert skrzypcowy A-dur1 op.8 Koncert skrzypcowy
1902 Na anioł pański Melodeklamacja z fortepianem
1904 Powracające fale op.9 Poemat symfoniczny
1906 Odwieczne Pieśni op.10 Poemat symfoniczny
1906 Rapsodia litewska op.11 Poemat symfoniczny
1906 Stanisław i Anna Oświecimowie op.12 Poemat symfoniczny
1908 Smutna opowieść op.13 Poemat symfoniczny 1909 Epizod na maskaradzie op.14 Poemat symfoniczny